Sarı Gelin...

 

Sarı Gelin türküsü, Kuzeydoğu Anadolu Erzurum coğrafyasında ortaya çıkmış...

Türklerin büyük bir kolunu teşkil eden Kıpçakların diğer adı da Kuman'dır. Diğer kavimler, Kıpçakları "sarışın" anlamına gelen "Kuman" adıyla veya bu anlama gelen başka kelimelerle anmış ve tanımışlardır.

Sarı Gelin, eski çağlardan beri Çoruh ırmağı boyunda yaşayan Hıristiyan Kıpçak beyinin kızıdır. Erzurumlu bir delikanlı sarışın Kıpçak beyinin kızına âşık olur ve Erzurumlu delikanlı ile sarışın Kıpçak kızının arasında Erzurum ve yöresinde yaşamaktadır.

Türk kültüründen etkilenen Ermeniler arasında birçok şifahî halk edebiyatı ürünümüzün yaşıyor olması, Sarı Gelin türküsünün, bir Ermeni türküsü olduğu iddiasının ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Böyle bir şey yoktur. Sarı gelin türküsünde Ermenice kelime yoktur.

Sarışın Kıpçak kızına âşık olan delikanlıyı ailesi kız ile evlenmesine karşı çıkar. Delikanlı ise kıza deli gibi âşık olur ve aşkını şiirle mırıldanarak söyler. Kız bey kızıdır zaten bey de kızını vermez bu delikanlıya.

Delikanlı sarışın güzel kızı kaçırmağa karar verir ve kaçırır. Kıpçak beyinin adamları iki kaçağın peşine düşer ve uzun bir takipten sonra bulurlar ve oğlanı öldürürler. O günden beri halkımız arasında bu hikâye dilden dile dolaşır.

Türkü Dadaş türküsüdür ve Rahmetli Faruk Kaleli hocamız türküyü derleyerek bugünkü hale getirmiş...

Sözleri:

Erzurum çarşı pazar

Leylim amman leyyim amman sarı gelin

İçinde bir kız gezer

Ah nenen ölsün sarı gelin aman

Sarı gelin aman sarı gelin aman sona yarim

İçinde bir kız gezer ah

Nenen ölsün amman sarı gelin amman sarı gelin amman

Sona yarim

Elinde kağıt kalem leylim amman

Leylim amman sarı gelin

Dertlere melhem yazar

Ah nenen ölsün sarı gelin aman

Sarı gelin aman sarı gelin aman

Sona yarim

Dertlere melhem yazar ah

Nenen ölsün sarı gelin amman

Sarı gelin amman sarı gelin amman

Sona yarim

Erzurumda bir guş var

Leylim amman leyyim amman sarı gelin

Kanadında gümüş var

Ah nenen ölsün sarı gelin aman sarı gelin aman

Sarı gelin aman sona yarim

Kanadında gümüş var ah

Nenen ölsün sarı gelin amman sarı gelin amman

Sarı gelin amman sona yarim

Yarım gitti gelmedi

Leyyim amman leylim amman sarı gelin

Elbet bunda bir iş var

Ah nenen ölsün sarı gelin aman sarıl gelin aman

Sarı gelin aman sona yarim

Helbet bunda bir iş var ah

Nenen ölsün sarı gelin amman sarıl gelin amman

Sarı gelin amman sona yarim